Thiết bị xếp dỡ container là yếu tố then chốt trong chuỗi hoạt động logistics và vận tải biển, đặc biệt tại các cảng biển, ICD và bãi trung chuyển. Việc lựa chọn đúng loại thiết bị như cần cẩu RTG, RMG hay xe nâng reach stacker không chỉ hỗ trợ tăng hiệu quả xếp dỡ mà còn giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí và đảm bảo vận hành ổn định. Cùng Chuyển Nhà Miền Nam phân tích chi tiết về các dòng thiết bị phổ biến trên thị trường, những tiêu chí quan trọng cần xem xét khi lựa chọn, cũng như các lưu ý kỹ thuật nhằm đảm bảo thiết bị hoạt động an toàn và bền bỉ theo thời gian.

Thiết bị xếp dỡ container là gì?

Thiết bị xếp dỡ container là tập hợp các loại máy móc chuyên dụng dùng để nâng, hạ, bốc xếp và di chuyển container tại cảng biển, bến bãi hoặc kho hàng. Chúng giúp tối ưu quy trình logistics và đảm bảo an toàn hàng hóa trong vận hành.

Các thiết bị xếp dỡ container phổ biến nhất hiện nay

Trên thị trường hiện nay, các thiết bị xếp dỡ container vô cùng đa dạng, mỗi loại được thiết kế với những tính năng và công dụng riêng, phù hợp với từng công đoạn và điều kiện làm việc cụ thể. Dưới đây là những dòng thiết bị tiêu biểu nhất:

Thiết bị xếp dỡ tại cảng biển

Tại cảng biển, việc sử dụng các thiết bị xếp dỡ hiện đại là yếu tố then chốt giúp tăng hiệu quả và rút ngắn thời gian làm hàng. Dưới đây là ba loại thiết bị chính thường được sử dụng tại cầu cảng và bãi container.

Cẩu bờ STS

Cẩu bờ là loại cẩu lớn, cố định hoặc di chuyển trên ray dọc theo cầu tàu. Chúng có kết cấu khung thép đồ sộ, một xe tời (trolley) di chuyển ngang mang theo spreader để tiếp cận và nâng/hạ container từ tàu lên bờ hoặc ngược lại. Có tầm với xa, sức nâng lớn, tốc độ xếp dỡ nhanh, lý tưởng cho các tàu container lớn.

Cẩu bờ STS hiện được sử dụng phổ biến tại các cảng lớn như Cát Lái (TP.HCM) và Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa – Vũng Tàu). Các thiết bị này chủ yếu đến từ thương hiệu ZPMC (Trung Quốc) – nhà sản xuất thiết bị cẩu container hàng đầu thế giới với công nghệ tự động hóa cao, hiệu suất xếp dỡ lên tới 30–40 container/giờ.

Cẩu giàn bánh lốp RTG

Cẩu giàn RTG là loại cẩu di động trên các bánh lốp cao su lớn. Chúng hoạt động chủ yếu trong bãi container (CY) để sắp xếp và vận chuyển container giữa các khu vực trong bãi, hoặc đưa container lên xe đầu kéo. Tính linh hoạt cao do không phụ thuộc vào ray, có thể di chuyển giữa các block container.

Tại cảng Hải Phòng, hệ thống RTG được nhập khẩu chủ yếu từ Doosan (Hàn Quốc) và Konecranes (Phần Lan), phù hợp với hệ thống bãi container có tần suất xử lý trung bình và yêu cầu duy trì thiết bị lâu dài.

Cẩu giàn bánh sắt

Tương tự như RTG nhưng Cẩu giàn RMG di chuyển trên hệ thống ray cố định. Thường có tốc độ di chuyển và nâng hạ nhanh hơn RTG, khả năng tự động hóa cao hơn, ít yêu cầu về bảo dưỡng mặt bằng bãi.

Thiết bị xếp dỡ trong bãi container và kho bãi

Nhóm thiết bị này hoạt động bên trong bãi container và kho CFS, phục vụ việc lưu trữ, sắp xếp và chuẩn bị container cho các công đoạn tiếp theo.

Xe nâng container

Xe nâng container là loại xe nâng hạng nặng có tay cần ống lồng gắn spreader. Thiết bị có khả năng vừa nâng vừa vươn xa để lấy hoặc đặt container. Cần không gian quay đầu lớn, người vận hành phải có kỹ năng cao để đảm bảo an toàn.

Tại các trung tâm logistics lớn như ICD Sóng Thần (Bình Dương) hoặc kho CFS Hưng Yên, Reach Stacker của Kalmar (Phần Lan) và Hyster (Mỹ) được ưa chuộng nhờ khả năng tiếp cận sâu vào các dãy container và hệ thống điều khiển chính xác.

Xe nâng hàng nặng

Thiết bị là loại xe nâng càng có tải trọng nâng rất lớn, được trang bị spreader chuyên dụng để chụp nóc container hoặc càng nâng lớn để nâng container từ bên hông (đối với container rỗng hoặc có tải nhẹ). Xe có thể nâng cả container có hàng và container rỗng. Thường dùng để di chuyển container trong khoảng cách ngắn, xếp dỡ lên xe tải/rơ moóc. Kém linh hoạt hơn Reach Stacker trong việc xếp chồng cao và tiếp cận sâu vào bãi.

Xe nâng container rỗng

Chuyên dùng để nâng và di chuyển các container rỗng. Thường có thiết kế nhẹ hơn, tốc độ nhanh hơn và có thể kẹp hai container rỗng cùng lúc. Thiết bị tối ưu hóa việc quản lý container rỗng giúp tăng hiệu quả sắp xếp và lưu trữ container rỗng trong bãi.

Xe đầu kéo cảng và rơ moóc

Vai trò trong việc di chuyển container nội bộ: Xe đầu kéo cảng là phương tiện chuyên dụng để kéo các rơ moóc chở container giữa cầu tàu, bãi container và các khu vực khác trong cảng hoặc kho bãi.

Xe tự hành AGV

Xe tự hành AGV là phương tiện không người lái, di chuyển theo các đường dẫn được lập trình sẵn để vận chuyển container. Lợi ích mà thiết bị mang lại bao gồm việc giảm chi phí nhân công, tăng độ chính xác, hoạt động liên tục 24/7. Ngày càng nhiều cảng lớn trên thế giới đầu tư vào AGV như một phần của hệ thống cảng thông minh.

Một số cảng hiện đại tại Việt Nam như Cái Mép – Thị Vải đang hướng đến triển khai hệ thống AGV kết hợp TMS (Terminal Management System), kết nối với STS và kho hàng để đảm bảo vận hành tự động liên tục. Đây là mô hình cảng thông minh được nhiều nước như Singapore và Đức áp dụng.

Các yếu tố để lựa chọn thiết bị xếp dỡ container phù hợp

Việc lựa chọn đúng thiết bị xếp dỡ container là một quyết định quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả và chi phí vận chuyển. Cần cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố sau đây:

Xác định rõ nhu cầu sử dụng thực tế

Loại container cần xếp dỡ: Xác định rõ ràng kích thước, trọng lượng và loại hàng.
Quy mô và tần suất hoạt động: Số lượng container cần xử lý mỗi ngày/tuần, yêu cầu về tốc độ làm hàng.
Điều kiện không gian làm việc: Diện tích bãi, chiều cao nhà xưởng, địa hình.

Thông số kỹ thuật quan trọng cần lưu ý

Tải trọng nâng tối đa (SWL – Safe Working Load): Phải lớn hơn trọng lượng container nặng nhất bạn cần xử lý.
Chiều cao nâng và tầm với: Đảm bảo đủ khả năng xếp chồng và vươn tới các vị trí cần thiết.
Tốc độ vận hành và chu kỳ làm việc: Ảnh hưởng đến năng suất tổng thể.

Yếu tố an toàn và tiêu chuẩn kỹ thuật

Tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn quốc tế và Việt Nam: Đảm bảo thiết bị đáp ứng các quy định hiện hành.
Hệ thống kiểm soát và cảnh báo an toàn trên thiết bị: Giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn.
Đào tạo nhân viên vận hành chuyên nghiệp: Công nhân vận hành (operator) phải được đào tạo bài bản về kỹ thuật và an toàn. Việc kiểm định thiết bị (equipment inspection) định kỳ cũng rất quan trọng.

Chi phí đầu tư và vận hành

Chi phí mua mới so với thuê thiết bị: Đánh giá hiệu quả tài chính dài hạn.
Chi phí bảo trì, bảo dưỡng, nhiên liệu: Là các chi phí định kỳ cần tính đến.
Chi phí nhân công vận hành: Bao gồm lương, đào tạo.

Với những doanh nghiệp chưa có khả năng đầu tư thiết bị chuyên dụng, việc sử dụng dịch vụ thuê bốc xếp giá rẻ là lựa chọn tối ưu để tiết kiệm chi phí đầu tư ban đầu mà vẫn đảm bảo tiến độ và chất lượng công việc.

Lưu ý quan trọng về an toàn và bảo trì thiết bị xếp dỡ container

Dù là tự vận hành hay thuê dịch vụ, yếu tố an toàn luôn phải được đặt lên hàng đầu. Một số lưu ý quan trọng cần biết như:

Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình vận hành tiêu chuẩn
Kiểm tra tình trạng kỹ thuật của hệ thống thủy lực, phanh, lốp, cáp tải, khung cẩu (Spreader), các cảm biến an toàn… trước khi đưa vào sử dụng giúp phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn.
Đào tạo và nâng cao tay nghề cho nhân viên vận hành: Chỉ những người có đủ năng lực, được đào tạo chuyên môn và có chứng chỉ mới được phép vận hành thiết bị xếp dỡ container.
Sử dụng đầy đủ trang bị bảo hộ lao động trong khu vực xếp dỡ: Mũ bảo hiểm, giày bảo hộ, áo phản quang, găng tay… Ngoài ra, việc tuân thủ cách xếp hàng lên container an toàn là điều kiện bắt buộc trong môi trường cảng và kho bãi.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Chi phí đầu tư rất đa dạng, phụ thuộc vào loại thiết bị, thương hiệu và công suất vận hành, Ví dụ:

Xe nâng container rỗng Hyster có giá từ 1,5 – 3 tỷ VNĐ ( container 20-40 feet).
Reach Stacker Kalmar hoặc Doosan mới dao động từ 5 – 10 tỷ VNĐ tùy cấu hình.
Cẩu STS (ZPMC) tại cảng Cát Lái hay Cái Mép – Thị Vải thường có giá lên tới 30 – 50 tỷ VNĐ.

Tùy thuộc vào tần suất sử dụng và quy mô hoạt động:

Nếu nhu cầu sử dụng thường xuyên, khối lượng công việc lớn và ổn định, việc mua có thể kinh tế hơn về lâu dài.
Nhu cầu không thường xuyên, theo mùa vụ hoặc muốn linh hoạt tài chính, thuê là một giải pháp tốt.

Tuổi thọ phụ thuộc vào cường độ sử dụng, chất lượng thương hiệu và quy trình bảo dưỡng. Nếu bảo trì định kỳ tốt theo chuẩn ISO, tuổi thộ thiết bị có thể kéo dài đáng kể:

Reach Stacker Kalmar/Hyster: khoảng 15 – 20 năm.
Xe nâng container rỗng: 10 – 15 năm.
Cẩu STS tại cảng: 25 – 30 năm.
AGV (xe tự hành): tuổi thọ 7 – 10 năm do hệ thống pin và thiết bị điện tử phức tạp hơn.

Một số cách giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất thiết bị xếp dỡ:

Lựa chọn thiết bị đúng chức năng.
Đào tạo chuyên sâu cho nhân viên vận hành.
Lên kế hoạch phân luồng container khoa học.
Tích hợp phần mềm quản lý đội xe (Fleet Management System): Theo dõi thời gian vận hành, bảo dưỡng, tiêu hao nhiên liệu, hiệu suất từng ca làm việc.

Thiết bị xếp dỡ container là khoản đầu tư quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu suất vận hành, giảm chi phí và đảm bảo an toàn trong chuỗi logistics. Việc lựa chọn đúng thiết bị, vận hành đúng cách và bảo trì định kỳ sẽ tạo lợi thế lâu dài cho hoạt động bốc xếp. Liên hệ với Chuyển Nhà Miền Nam nếu bạn cần tư vấn giải pháp phù hợp, hoặc tìm hiểu về dịch vụ thuê bốc xếp giá rẻ tại các cảng và kho hàng lớn..